Erbil’de IŞİD paniği ekonomiyi vurdu

Irak Åžam Ä°slam Devleti (IŞİD) örgütünün Irak'ın en zengin bölgesi olan özerk Kürdistan Bölgesel Yönetimi topraklarına saldırması, Kürt bölgesinin ticaret merkezi Erbil'de büyük paniÄŸe neden oldu.

Son 15 yılda milyarlarca dolar yatırımla “Yeni Dubai” olarak lanse edilen, zengin petrol ve doÄŸalgaz kaynakları ile uluslararası ÅŸirketleri kendine çeken Erbil'de halk zorunlu ihtiyaç maddeleri haricinde tüketimi keserken, bölgede iÅŸ yapan Türk ÅŸirketleri ise geri dönüÅŸ planları yapmaya baÅŸladı.

Erbil'e her gün sefer yapan Türk Hava Yolları (THY) da önce Erbil seferlerinin durdurulduÄŸunu açıklarken, daha sonra akÅŸam seferlerinin gündüze alındığını ve devam edeceÄŸini duyurdu.

Yaklaşık 1300 Türk ÅŸirketi var

IŞİD terörünün yönünü Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne çevirmesi, bölgede müteahhitlikten otelciliÄŸe gıdadan turizme her sektörde faaliyet gösteren yaklaşık 1300 Türk ÅŸirketinde büyük endiÅŸe yaratıyor.

Yılda 12 milyar dolarlık ihracat yapılan Erbil ve çevresi, yalnızca Türkiye için deÄŸil ABD ve Avrupalı ÅŸirketler için de Irak'ın en güvenli ve iÅŸ yapılabilir bölgesi. Ancak özellikle Türkiye'den bölgeye yapılan ihracat son 2 ayda yaklaşık yüzde 50 oranında geriledi. Mayıs ayında 1 milyar 26 milyon dolar olarak gerçekleÅŸen ihracat, temmuz sonunda 569 milyon dolara kadar düÅŸtü.

IŞİD'in Erbil'e doÄŸrudan saldırması halinde ise bu ticaretin tamamen duracağı öngörülüyor. Yerel kaynaklar, Erbil'de iÅŸ yapan yüzlerce ÅŸirketin Türkiye'ye geri dönmek için giriÅŸimlerde bulunduÄŸunu belirtiyorlar. 1,5 milyon nüfuslu Erbil'de yaklaşık 200 bin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduÄŸu tahmin ediliyor. Irak'ın çeÅŸitli bölgelerinden IŞİD nedeniyle kaçarak Kuzey Irak'a sığınan on binlerce insanın varlığı da kent ekonomisini tıkanma noktasına getirmiÅŸ durumda.

Petrol akışına şimdilik sorun yok

Öte yandan Irak'ın 150 milyar varillik toplam petrol rezervinin üçte birine ev sahipliÄŸini yapan Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Exxon, Chevron ve Genel Energy gibi dev enerji ÅŸirketlerinin de uzun yıllardır yatırım yaptığı bir yer. IŞİD'in nefesini ensesinde hisseden dev ÅŸirketlerin petrol sahalarındaki güvenliÄŸi artırdığı, petrol sahalarının ağır silahlara sahip güvenlik elemanları tarafından korunduÄŸu belirtiliyor. Bölgeden Ceyhan'a boru hattı ile petrol sevkiyatında henüz aksama yaÅŸanmış deÄŸil. Son bir haftada Erbil ve çevresindeki sahalardan günde ortalama 100 bin varil petrol Ceyhan'a pompalandı.

‘ABD müdahalesi umut yarattı'

Erbil'deki son duruma iliÅŸkin Deutsche Welle'ye bilgi veren Dış Ekonomik Ä°liÅŸkiler Kurulu (DEÄ°K) Türk-Irak Ä°ÅŸ Konseyi BaÅŸkanı Ercüment Aksoy, “Åžu anda Erbil’de iÅŸ yapmak çok zorlaÅŸtı. Halkta da iÅŸ dünyasında da panik var” diyor.

ABD'nin IŞİD'e karşı ilk kez silahlı güç kullanmasıyla bölgede bir nebze rahatlama yaÅŸandığını anlatan Aksoy, “Böylelikle ABD, IŞİD'e benim çıkarım olan bölgelere yaklaÅŸamazsın mesajı verdi. Bu Kürt bölgesi için iyi ama ne yazık ki Irak'ın geri kalanı için kötü sayılabilecek bir haber” diye konuÅŸuyor.

Erbil'de halkın un ve sabun gibi temel ihtiyaçlar dışında alışveriÅŸ yapmadığını, ticaret hayatının durma noktasına geldiÄŸini ifade eden Aksoy, “Türk mallarının Kuzey Irak dışında orta ve güney bölgelere geçiÅŸini saÄŸlayacak yeni rotalar üzerinde çalışmalar sürüyor. Bu konuda Ä°ran üzerinden BaÄŸdat'ın doÄŸusuna ulaÅŸacak bir yol üzerinde duruluyor. Ancak IŞİD'in Kürt bölgesine daha yoÄŸun saldırması halinde bütün planlar deÄŸiÅŸebilir” diyor.

‘Bölgedeki ÅŸirketlerden bilgi alacağız'

Irak parlamentosunun pazartesi günü yeni hükümeti kurma konusunda karar alacağına dikkat çeken Aksoy, “Maliki'nin hükümet dışı kalması halinde kurulacak yeni hükümetin dünyadan destek alması ve desteklenmesi durumunda IŞİD sorunu çözüm yoluna girebilir. Biz de iÅŸadamları olarak geliÅŸmeleri izleyeceÄŸiz” diyor.

Türkiye Ä°hracatçılar Meclisi (TÄ°M) BaÅŸkanı Mehmet BüyükekÅŸi ise ÅŸu anda Kürt bölgesine iÅŸ yapan ÅŸirketlerin durumu ile ilgili net bilgilere ulaÅŸamadıklarını belirtiyor. Bölgenin ticaret ve finans merkezi olan Erbil'in akıbetine iliÅŸkin net bir karar verebilmek için birkaç güne ihtiyaçları olduÄŸunu vurgulayan BüyükekÅŸi, “ABD bombalaması sonrasına neler deÄŸiÅŸecek, tehlike büyüyecek mi gibi sorulara yanıt verebilmek için hafta ortasına kadar bekleyeceÄŸiz ve bu arada bölgedeki ÅŸirketlerden bilgi alacağız” diye konuÅŸuyor.